آیا درمانگرم برای من مناسب است؟
- Erfan Borhani
- Jul 6
- 3 min read
ورود به رواندرمانی تصمیمی شجاعانه و نشانهای از توجه فرد به سلامت روان خویش است. اما مانند هر رابطه انسانی، کیفیت ارتباط میان مراجع و درمانگر نقش مهمی در نتیجهبخش بودن این مسیر دارد. هر فردی با نیازها، تجربیات و ویژگیهای خاص خود وارد درمان میشود، و به همان نسبت باید درمانگری را پیدا کند که با این ویژگیها همخوان باشد. گاهی پیش میآید که فردی با وجود امید به بهبود، احساس میکند که ارتباط با درمانگرش آنطور که باید، شکل نگرفته یا حتی آزاردهنده شده است. این احساس را نباید نادیده گرفت.
تحقیقات نشان میدهند که رابطهی میان درمانگر و مراجع، یکی از قویترین عوامل تأثیرگذار بر موفقیت درمان است. اگر این رابطه بر پایه اعتماد، احترام متقابل و احساس امنیت شکل نگیرد، نه تنها میتواند پیشرفت درمان را مختل کند، بلکه ممکن است موجب تشدید احساس ناکارآمدی و ناامیدی در فرد شود. بسیاری از افراد بهدلیل همین عدم تطابق، پس از چند جلسه تصمیم به قطع رابطه درمانی میگیرند یا درمان را رها میکنند. این مسئله نه بهدلیل ناتوانی آنها در درمان، بلکه بهدلیل نبود تناسب بین شخصیت یا نیاز آنها با شیوهٔ کاری درمانگر است.
درمانگر خوب الزاماً کسی نیست که مورد تأیید همه باشد، بلکه کسی است که بتواند فضای امنی برای شما ایجاد کند، بهدور از قضاوت، شنوندهٔ واقعیِ حرفهایتان باشد و با شما مرزهایی روشن، حرفهای و درعینحال انسانی برقرار کند. اگر در جلسات احساس میکنید که درمانگر به شما گوش نمیدهد، بیشتر درباره خودش صحبت میکند، یا قضاوتگر و خشک است، ممکن است او برای شما انتخاب مناسبی نباشد. همچنین در مواردی که درمانگر بدون کسب رضایت شما به مسائل شخصیتان وارد میشود، مرزهای فیزیکی یا عاطفی را رعایت نمیکند، یا حتی رفتارهایی مانند افشای اطلاعات خصوصی شما دارد، اینها همه نشانههایی از نقض اخلاق حرفهای و آسیبزننده بودن رابطه درمانی است.
از سوی دیگر، برخی افراد تجربه میکنند که درمانگرشان به هویت فرهنگی، مذهبی یا جنسیتی آنها بیتوجه است یا سعی در تغییر ارزشهایشان دارد. چنین بیتفاوتی یا تحمیلگریای، بهویژه در جوامع متنوع و چندفرهنگی، نشانهای جدی از عدم صلاحیت درمانگر برای کار با فرد مورد نظر است. درمانگری که آگاهانه از صحبت درباره تفاوتهای فرهنگی اجتناب میکند یا نسبت به حساسیتهای خاص شما بیتوجه است، نمیتواند فضای درمانی مؤثری برایتان فراهم کند.
از نشانههای دیگر عدم تناسب، مبهم بودن مسیر درمان است. هرچند درمان فرآیندی تدریجی است و نتایج آن بهسرعت ظاهر نمیشود، اما درمانگر باید درباره اهداف، پیشرفتها و برنامه درمانی با شما گفتوگو کند. اگر پس از چند جلسه، احساس میکنید که نمیدانید چرا آنجا هستید یا چه چیزی قرار است تغییر کند، بهتر است این موضوع را مطرح کنید.
یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه شود، نوع برخورد درمانگر با شماست. درمانگر ممکن است گاه لازم بداند رفتارهای ناسالم یا مخرب شما را به چالش بکشد، اما هرگز نباید باعث شرم، تحقیر یا حس کوچکی در شما شود. انتقاد سالم در بستر همدلی و حمایت اتفاق میافتد، نه از موضع بالا یا قضاوتگرانه.
در برخی موارد، ممکن است رابطهٔ درمانی بیش از حد به یک دوستی تبدیل شود. هرچند داشتن درمانگری صمیمی و مهربان حس خوبی دارد، اما اگر درمانگر مرزهای حرفهای را رعایت نمیکند، بیش از حد درباره خودش صحبت میکند، یا شما را به چالش نمیکشد تا رشد کنید، ممکن است روند درمان دچار وقفه شود. درمانگر نباید جای دوست یا همراه زندگی را بگیرد، بلکه باید نقش راهنما، شنونده و حمایتگر بیطرف را ایفا کند.
اگر به این نتیجه رسیدید که درمانگر فعلیتان برای شما مناسب نیست، احساس گناه یا تردید نداشته باشید. قطع رابطه با درمانگر بخشی از فرایند مراقبت از خود است. گفتن اینکه احساس میکنید رابطه درمانی برای شما مؤثر نیست، کاملاً کافی است—لازم نیست توضیح مفصل بدهید. این موضوع را میتوانید حضوری، تلفنی یا حتی از طریق ایمیل مطرح کنید. بهتر است قبل از پایاندادن به رابطه، چند گزینهٔ دیگر را برای ادامهٔ درمان شناسایی کرده باشید تا وقفهٔ زیادی در روند بهبودیتان ایجاد نشود.
در پایان، همانطور که آغاز درمان نشانهٔ شجاعت است، ترک درمانگری که مناسب شما نیست هم نشانهٔ رشد درونی و آگاهی از نیازهای واقعیتان است. شما شایستهٔ این هستید که در محیطی امن، پذیرا و مؤثر مسیر درمانتان را ادامه دهید—پس اگر جایی احساس کردید که دیده نمیشوید یا شنیده نمیشوید، ادامهدادن ضرورتی ندارد. درمانگر مناسب شما وجود دارد، و شما در مسیر درستی برای یافتنش هستید.
Comments